Er is een opmerkelijk verschil tussen het Berlijn dat we een paar weken geleden bezochten en de vorige keer dat we in die stad waren, een jaar of acht geleden. En dat is de aanwezigheid van de Muur.

Die Muur, die zagen we destijds in het straatbeeld niet of nauwelijks terug. Of hij was er niet, of we zagen hem niet – dat kan natuurlijk ook. Het leek wel of de Berlijners die Muur het liefst wilden vergeten, uitzonderingen als Checkpoint Charlie en de Eastside Gallery daargelaten.

Deze keer viel ons op dat de stad juist probeert te voorkomen dat de Berlijnse Muur vergeten wordt, als historische les. Op de Potsdamer Platz, op andere plekken in het centrum en bijvoorbeeld in de wijk Prenzlauer Berg word je regelmatig met de neus op de feiten gedrukt, en herinnert aan dat wangedrocht.